مواد مخدر عوارض، علائم و نحوه درمان
مواد مخدر (هروئین، مرفین، تریاک، شیره، متادون، ترامادول و...) از گیاه خشخاش به دست می‌آیند و با نام افیون یا شبه افیون‌ها نیز شناخته می‌شوند. عموماً مصرف آنها باعث احساس بی‌حسی و کرختی، تسکین درد و خواب آلودگی میشود. اعتیاد به مواد مخدر با وابستگی جسمی همراه بوده به همین دلیل ترک اعتیاد به مواد مخدر درد جسمانی زیادی برای فرد به همراه می‌آورد. در ادامه به معرفی انواع مواد افیونی و شبه افیونی، عوارض مصرف، علائم و نشانه‌های وابستگی به این دسته از مواد خواهیم پرداخت. برای اطلاع از انواع مواد اعتیاد آور و بهترین روش‌های ترک اعتیاد کلیک کنید.
مواد مخدر چیست ؟ (مواد افیونی و شبه افیونی)
مواد مخدر موادی هستند که از گیاه خشخاش به دست آمده و ماده اصلی در همه آنها مورفین است. انواع مخدرها شامل هروئین، تریاک، شیره و... هستند و بر اساس میزان خلوص و مقدار مورفین موجود علائم و نشانه‌های متفاوتی دارند. هروئین دارای بیشترین مقدار و تریاک دارای کمترین مقدار مورفین است. به طور کلی مواد مخدر را میتوان در دو دسته کلی جا داد که عبارت‌اند از :
- افیون‌ها : مستقیماً از گیاه خشخاش به دست می‌آیند و مواد صنعتی به آنها اضافه نمی‌شوند. از جمله افیون‌ها میتوان به مورفین ، تریاک و شیره اشاره کرد.
- شبه افیون‌ها : از ترکیب مخدرها با برخی مواد صنعتی به دست می‌آیند و موادی نظیر هروئین ، متادون، ترامادول ، بوپرونورفین یا ب 2 و قرص دراگون را شامل می‌شوند.
مواد مخدر افیون‌های فرآوردی شده از خشخاش
1. تریاک
تریاک ماده‌ای قهوه‌ای رنگ است که از گل گیاه خشخاش به دست می‌آید، رنگ این ماده با توجه به نوع و منطقه‌ی پرورش آن، از قهوه‌ای روشن تا تیره متغیر است. حدود 10% الی 16% تریاک را مورفین تشکیل می‌دهد و رایج‌ترین روش استعمال آن به صورت کشیدنی (تدخینی) است، در ایران بیشتر با استفاده از وافور و یا سیخ و سنجاق تریاک را سوزانده و با استفاده از یک جسم لوله‌ای دود حاصل را به درون سیستم تنفسی وارد می‌کنند. برای کسب اطلاع بیشتر در مورد نشانه‌های اعتیاد به تریاک و روش‌های ترک اعتیاد به تریاک کلیک کنید.
2. شیره
شیره، سوخته و غلیظ شده‌ی تریاک است، این ماده به مراتب قوی‌تر بوده و بنابراین ترک آن نیز سخت‌تر است. ابزار شیره کشی، نگاری است، اما به روش‌های دیگری مثل سیخ و سنجاق، خوراکی و حل کردن در مایع و نوشیدن نیز مصرف میشود. برای اطلاع از نشانه‌های اعتیاد به شیره و ترک اعتیاد به شیره کلیک کنید.
3. مورفین
مورفین ماده‌ای است که به طور طبیعی در گیاه خشخاش موجود است. این ماده مسکن بسیار قوی است که برای دردهای شدید تجویز میشود. با این حال به دلیل اثرات آرام بخشی که دارد توسط بسیاری از افراد مورد سوءمصرف قرار می‌گیرد. مصرف مورفین به صورت سرخود یا بی‌توجهی به دستورات پزشک افراد را با همان عوارضی رو به رو خواهد کرد که سایر مخدرها به بار می‌آورند. برای اطلاع بیشتر از نشانه‌های اعتیاد به مورفین کلیک کنید.
مواد مخدر شبه افیون ها
مواد شبه افیونی با اضافه کردن مواد صنعتی و شیمیایی به مورفین ساخته می‌شوند. اکثر مواد شبه افیونی به غیر از هروئین برای مصارف دارویی ساخته شدند. برای مثال از این داروها برای کاهش دردهای شدید، درمان سرفه، درمان اعتیاد و... استفاده میشود. در ادامه به توضیحات بیشتری در مورد هر یک از مواد شبه افیونی خواهیم پرداخت:
1. . متادون
متادون، جهت کاهش علائم ترک و درد در مراکز ترک اعتیاد به صورت قرص و یا شربت به بیمار داده میشود. مصرف این دارو حتماً باید زیر نظر پزشک صورت بگیرد زیرا به دلیل تأثیرات شبه افیونی که دارد اگر در دوز مناسب مصرف نشود میتواند به اعتیاد جدیدی منجر شود. برای اطلاع از بهترین روش ترک متادون کلیک کنید.
2. ترامادول
این دارو با هدف کاهش دردهای متوسط تا شدید تجویز میشود و فقط به صورت قرص وجود دارد. ترامادول علاوه بر اثرات تسکین‌دهنده‌ای که دارد، حالات سرخوشی نیز در فرد ایجاد می‌کند و به همین دلیل بسیاری از افراد برای بهبود حالات خلقی خود به سوءمصرف این دارو روی می‌آورند. این کار باعث وابستگی روانی و جسمی شده و در طول زمان میزان مصرف فرد افزایش می‌یابد. برای اطلاع از نحوه ترک ترامادول کلیک کنید.
3. بوپرنورفین
ب 2 نام دیگر داروی بوپرنورفین است، بوپرنورفین جهت درمان و با هدف کمک به افراد معتاد برای کنار گذاشتن اعتیاد تولید میشود، تفاوت اصلی آن با متادون این است که بیمار باید بداند زمانی که این دارو را مصرف می‌کند به هیچ عنوان نباید مواد مخدر استعمال کند چرا که این دارو از دسته آگونیست ها بوده و در صورت مصرف همزمان علائم ترک ظاهر میشود و امکان سکته و مرگ بیمار وجود دارد. همچنین مصرف سرخود این دارو وابستگی ایجاد کرده و اعتیادآور هست. برای اطلاع از نشانه‌های اعتیاد به بوپرنورفین و ترک اعتیاد به بوپرنورفین کلیک کنید.
4. هروئین
هروئین، قوی‌ترین ماده مخدری است که با عمل تقطیر به دست می‌آید و با افزودن مواد شیمیایی از دو گروه استیل به مولکول مورفین تولید میشود و به صورت پودر سفید رنگ و تلخ مزه در اختیار مصرف کننده قرار می‌گیرد. فروشندگان هروئین (برای دریافت سود بیشتر) با افزودن موادی نظیر شیر خشک، گچ، بیکینگ پودر و... خلوص آن را کاهش می‌دهند. هروئین به صورت تزریق به درون رگ، بخار کردن یا کشیدنی و استنشاق از راه بینی مصرف میشود. خطرناک‌ترین شیوه مصرف این ماده به صورت تزریق است زیرا شدت و سرعت اثرگذاری را به میزان زیادی افزایش می‌دهد و به همین دلیل با خطر بالای اوردوز و مرگ همراه است. برای اطلاع بیشتر از نشانه‌های اعتیاد به هروئین و ترک اعتیاد به هروئین کلیک کنید.
نشانه‌ها و علائم اعتیاد به مواد مخدر
وابستگی و اعتیاد به مواد مخدر به صورت تدریجی ایجاد میشود. ابتدا به صورت تفننی و سپس دفعات مصرف بیشتر میشود. شناسایی هرچه زودتر، به خانواده و خود فرد جهت جلوگیری از ابتلا به این بیماری و تسهیل روند ترک کمک می‌کند. تغییرات در رفتار و ظاهر فرد میتواند به تشخیص کمک کند. از جمله علائم اعتیاد به مواد مخدر میتوان به موارد زیر اشاره داشت:
نشانه‌های ظاهری اعتیاد به مواد مخدر
- قرمزی چشم‌ها
- جای تزریق و کبودی بر دست‌ها
- تیرگی پوست
- کاهش وزن
- یبوست
- بی‌خوابی
- خارش
- تعریق
- تشنج
- و ...
نشانه‌های رفتاری اعتیاد به مواد مخدر
- ترجیح تنهایی و انزوا
- کاهش اشتها
- نوسانات خلقی
- دزدی
- دروغ گفتن و انکار
- انجام ندادن مسئولیت‌ها و وظایفش
- افت تحصیلی
- بی‌حوصله بودن
- افسردگی و اضطراب علائم افسردگی
- احساس خوشحالی و سرخوشی بی‌دلیل
- نشانه‌های روانشناختی
- مشکل در حافظه
- تغییر شخصیت
- افکار بدبینانه و سوءظن یا پارانویا
عوارض اعتیاد به مواد مخدر
اعتیاد به مواد مخدر تمامی جنبه‌های زندگی مصرف کننده را تحت تأثیر قرار می‌دهد و آسیب‌های زیادی را به فرد تحمیل می‌کند که از مهم‌ترین این آسیب‌ها میتوان به موارد زیر اشاره داشت:
- صدمه به سلامت جسمی خود فرد معتاد (مشکلات کبدی، کلیه، گوارش، ریوی، حافظه)
- ابتلا به بیماری‌هایی مثل هپاتیت، ایدز
- تأثیر منفی بر روی تمایل و توانایی جنسی فرد
- صدمه به سلامت جسم و روان اعضای خانواده (به دلیل مشکلات روحی و ناراحتی‌هایی که از جانب بیمار معتاد برای آنها به وجود می‌آید). برای اطلاع از نقش خانواده در ترک اعتیاد کلیک کنید.
- مشکلات اجتماعی از مواردی است که هم خود فرد معتاد و هم‌خانواده را درگیر می‌کند. به طوری که جایگاه افراد در جامعه ممکن است به خطر بیافتد. مثل سخت شدن امر ازدواج ، درگیری با قانون، از دست دادن شغل و... اگر قصد ازدواج با فردی را دارید که اعتیاد دارد یا سابقه این مشکل را داشته است حتماً قبل از ازدواج برای دریافت مشاوره قبل از ازدواج اقدام کنید.
- از هم پاشیدن خانواده، طلاق، مشکلات مالی، ورشکستگی، کودک آزاری، خشونت‌های خانگی و آوارگی از دیگر مشکلاتی است که در خانواده‌های افراد معتاد مشاهده میشود.
درمان و ترک اعتیاد به مواد مخدر
امروزه روش‌های مختلفی برای درمان اعتیاد وجود دارد. نکته‌ای که در تمامی این روش‌ها اهمیت دارد، جلوگیری از بازگشت بیمار به مصرف مجدد بعد از ترک است. در درمان‌های دارویی و پزشکی، بدن فرد را می‌توانند کامل از مواد پاک کنند به طوری که اگر مصرفی نداشته باشد هیچ مشکل جسمانی برای او به وجود نخواهد آمد. اما باید بدانید در اعتیاد بخش مهمی از وابستگی فرد، روانی است پس درمان بیمار بدون کمک روانشناس، احتمال بازگشت او به دوران مصرف را تا حد زیادی بالا می برد.
درمان‌های روانشناختی امروزه به صورت حمایتی، گروه درمانی و یا فردی انجام میشود. مراکز ترک اعتیاد و کلینیک‌های روانشناختی می‌توانند در تحقق این امر به بیمار و خانواده‌اش کمک شایانی نمایند. برای ترک اعتیاد به مواد مخدر می‌توانید مقاله مشاوره ترک اعتیاد را مطالعه نماید یا با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی هنر زندگی تماس بگیرید تا از خدمات مشاوره تلفنی و حضوری این مرکز بهره‌مند شوید.
عوارض مواد مخدر
